Polo testamento de don Rodrigo, asinado en Sevilla o 12 de agosto de 1598, sábese que “a súa fábrica e obra vai moi adiantada” e que a vontade expresa do prelado era” acábese e poña de toda perfección segundo e pola traza, orde e forma que se comezou e vaise proseguindo como e da maneira que eu o teño comunicado”. Nunha escritura outorgada algúns meses máis tarde, o 19 de abril de 1600, o cardeal, que debía sentir achegarse as súas últimas horas, ordena déase preferencia nos traballos aos da igrexa e en especial aos do seu enterramento. Pronto faleceu don Rodrigo. O 18 de setembro de 1600 pasou a mellor vida. Ata 1603 os seus restos mortais non foron trasladados desde Sevilla ao sepulcro de Santa María a Antiga, labrado por Gregorio Español.
En gran embarazo e apuro houbo de poñer aos encargados de acelerar as obras da igrexa o falecemento de Diego Vélez, ocorrido pouco máis ou menos polas mesmas datas que o do cardeal. Por un documento publicado por García Mozo, sobre o que chama a atención Chueca Goitia, sábese que Juan de Nates, o arquitecto das Angustias, de Valladolid, e unha das figuras máis interesantes de! grupo derivado da catedral de Valladolid, foi chamado para acabar a igrexa de Monforte, que deixaba inconclusa Diego Vélez. O documento di: “eu juan de Nates, o arquitecto veciño da cidade de Valladolid … digo que diego belez mestre do devandito a miña arte xa defunto tomo ao seu cargo para facer a tercie parte da igrexa do colexio da nosa Señora da Compañía de Jesús de Monforte .. , no reino de Galicia de que foi fundador o señor don Rodrigo de Castro.” Cardeal e arcebispo defunto… e me an pedido tome ao meu cargo acabar. … 13 de decembro 1600″.
Juan de Nates Aprendeu o oficio xunto ao seu pai en Valladolid, cidade onde residiu a maior parte da súa vida e onde se rexistran a maior parte das súas obras. É fillo do mestre Pedro Gómez de Nates e casa con María de la Vega, filla de Juan de la Vega, tamén canteiro e mestre do propio Juan de Nates. Discípulo de Juan de Herrera, foi xunto con Juan Ribero de Rada o maior difusor do clasicismo na Meseta Norte.
Tomado de Manuel Ángel Feal Antelo O COLEXIO DO CARDEAL DE MONFORTE DE LEMOS. EVOLUCIÓN DA TRAZA UNIVERSAL.