FUNDACIÓN COLEGIO Nª Sª DE LA ANTIGUA.

Polo testamento de don Rodrigo, asinado en Sevilla o 12 de agosto de 1598, sábese que “a súa fábrica e obra vai moi adiantada” e que a vontade expresa do prelado era” acábese e poña de toda perfección segundo e pola traza, orde e forma que se comezou e vaise proseguindo como e da maneira que eu o teño comunicado”. Nunha escritura outorgada algúns meses máis tarde, o 19 de abril de 1600, o cardeal, que debía sentir achegarse as súas últimas horas, ordena déase preferencia nos traballos aos da igrexa e en especial aos do seu enterramento. Pronto faleceu don Rodrigo. O 18 de setembro de 1600 pasou a mellor vida. Ata 1603 os seus restos mortais non foron trasladados desde Sevilla ao sepulcro de Santa María a Antiga, labrado por Gregorio Español.

En gran embarazo e apuro houbo de poñer aos encargados de acelerar as obras da igrexa o falecemento de Diego Vélez, ocorrido pouco máis ou menos polas mesmas datas que o do cardeal. Por un documento publicado por García Mozo, sobre o que chama a atención Chueca Goitia, sábese que Juan de Nates, o arquitecto das Angustias, de Valladolid, e unha das figuras máis interesantes de! grupo derivado da catedral de Valladolid, foi chamado para acabar a igrexa de Monforte, que deixaba inconclusa Diego Vélez. O documento di: “eu juan de Nates, o arquitecto veciño da cidade de Valladolid … digo que diego belez mestre do devandito a miña arte xa defunto tomo ao seu cargo para facer a tercie parte da igrexa do colexio da nosa Señora da Compañía de Jesús de Monforte .. , no reino de Galicia de que foi fundador o señor don Rodrigo de Castro.” Cardeal e arcebispo defunto… e me an pedido tome ao meu cargo acabar. … 13 de decembro 1600″.

Juan de Nates Aprendeu o oficio xunto ao seu pai en Valladolid, cidade onde residiu a maior parte da súa vida e onde se rexistran a maior parte das súas obras. É fillo do mestre Pedro Gómez de Nates e casa con María de la Vega, filla de Juan de la Vega, tamén canteiro e mestre do propio Juan de Nates. Discípulo de Juan de Herrera, foi xunto con Juan Ribero de Rada o maior difusor do clasicismo na Meseta Norte.

Tomado de Manuel Ángel Feal Antelo O COLEXIO DO CARDEAL DE MONFORTE DE LEMOS. EVOLUCIÓN DA TRAZA UNIVERSAL.

Relátanos D. Manuel Ángel Feal Antelo no seu magnífico traballo titulado “O COLEXIO DO CARDEAL DE MONFORTE DE LEMOS. EVOLUCIÓN DA TRAZA UNIVERSAL” que antes de iniciarse as obras do noso Colexio xa lle saíu un inimigo, dentro da propia casa. Tratábase do Colexio de Monterrei, en Verín, rexentado tamén polos PP. Xesuítas, que #ante a noticia do proxecto de construción do de Monforte temeron fóra en detrimento do seu. Relátanolo así D. Mauel Feal:

“Aínda que pareza mentira, o primeiro inimigo serio que tivo o Colexio de Monforte foi o seu colega fraterno, o Colexio de Monterrey. Talvez influíu na escaramuza a tirantez existente entre a Casa de Monterrey e a de Lemos por un soado preito que se traían desde principios do século XVI. O certo é que don Gaspar de Acevedo, V Conde de Monterrei, ao decatarse de que en Monforte estaba a tratarse de levantar outro Colexio da Compañía, escribía ao P. Xeneral, pedíndolle «que o Colexio de Monforte non prexudicase aos Estudos xerais de Monterrey».

A resposta do P. Xeneral foi lóxica e cortés: «Habendo a Compañía aceptado xa a fundación do Cardeal – dille o 15 de marzo de 1593– non pode poñerse taxa nin limitación, nin sería xusto. Nin vemos tanto perigo en que haxa este impedimento. A Compañía, na fundación dun Colexio, non pode prexudicar a outro ningún, nin ao seu fundador. Pero sendo tal o Colexio de Monterrey, non lle prexudicará outro ningún dos que se puideren facer no contorno».

Mentres tanto, as cousas en Monforte estaban a punto. En abril de 1593, o Provincial informaba a Aquaviva con inusitado optimismo: «O Colexio de Monforte será cousa de moita substancia. Comezase daquela a obra e hácese como cousa do Cardeal, en canto sofre o noso modo. Se Deus dálle vida, acabarase en dúas ou tres anos, porque se dá gran priesa e, aínda que non lla dea, confío será o mesmo. Ten xa alí 30.000 ducados e máis, para este efecto. E gañados os consensos dos abades, dará 2.000 ducados de renda de pensións a aquel Colexio, o cal en breve terá efecto.

Como se ve, don Rodrigo decidira elevar a renda primitiva en 500 ducados. O Provincial, tras afirmar que en Monforte estaban xa dous Pais e un Irmán da Compañía, engadía que esperaba verse en breve co Cardeal, na viaxe deste a Monforte, e concertar a escritura fundacional. «e é cousa marabillosa -conclúe- a afección que ao seu Colexio ten e a ansia de verlle, e din que todo é falar de isto».”

Tras a expulsión dos xesuítas o Colexio de Monterrei foi abandonado e a súa pedra foi empregada para pavimentar as rúas de Verín.

Breve Resumo das actividades que con motivo da celebración do IV Centenario da Consagración da Igrexa do Colexio da nosa Señora da Antiga, -Colexio PP.  Escolapios-  tivéronse en Monforte os días 2, 3 e 4 de agosto de 2019.

Venres, 2 de agosto

•         19:30  h. Mesa redonda,

A Importancia Histórico Artística do Edificio da nosa Señora da Antiga e o Valor Social dos Bens Patrimoniais.

Introduciu e Moderou, Dª Mª del Mar Bóveda López. Investigadora en CC. da Educación, experta en intervención e revalorización social do Patrimonio.

Participaron:

– Dª Rosana Guerra Pestonit, Dra. Arquitecta.

– Dª Luisa Serrano García, Arquitecta.

– Dª Mª Dolores Lago Arce, Historiadora e Restauradora.

Redactoras do Estudo Documental para a  Declaraciòn de Ben de Interese Cultural do Colexio da nosa Señora da Antiga (Monforte de Lemos).

– D. Manuel Mª Chaín Pérez, Arquitecto. Subdirector Xeral de Conservación e Restauración de Bens Culturais da Dirección Xeral do Patrimonio Cultural (Consellería de Cultura e Turismo, Xunta de Galicia).

Que nos levaron de maneira sabia a través dos elementos esenciais de carácter técnico, artístico, construtivo e  referencial do edificio do Cardeal, resaltando a singularidade de moitos deles e a súa influencia na arquitectura galega. Expuxeron maxistralmente, apoiados dalgunhas imaxes moi ilustrativas, os pormenores  dela historia do edificio, as súas modificacións, os seus valores en definitiva que avalan a declaración do edificio como BIC

•         20:15  h. Inauguración Oficial das xornadas do IV Centenario.

Honrados coa presenza de D. Alberto Feijoo, Presidente da Comunidade Autónoma de Galicia, O Sr. Presidente da Deputación de Lugo que á vez é o noso Alcalde, Don José Tomé Roca; o Sr. Conselleiro de Economía, Emprego e Industria, D. Francisco Conde López; a Secretaria da Mesa do Parlamento de Galicia Dª Raquel Arias Rodríguez; A Sra. Deputada do Parlamento de Galicia, Dª Julia Rodríguez Barreira; a Directora Xeral de Patrimonio Cultural  Carmen Martínez Insua; A Directora Xeral de Ordenación do Territorio e Urbanismo, Dª Mª Encarnación Rivas Díaz; o  P. Reitor dos PP.  Escolapios de Galicia  P: Eladio Rodríguez; o Xerente da Fundación Colexio de  Nª  Sª da Antiga e Titular do Colexio dos PP.  Escolapios en Monforte; ademais de varios alcaldes das poboacións veciñas e cuantos monfortinos quixeron acompañarnos.

Neste acto, moderado por D. Pablo Blanco, Director do Colexio PP.  Escolapios interviñeron consecutivamente o  P. Javier Agudo como xerente da Fundación que se centrou na significación dos 400 anos da consagración da Iglesia, D. José Tomé Roca como Presidente da Deputación de Lugo e Alcalde de Monforte de Lemos que falou sobre a importancia do Cardeal Rodrigo de Castro para a vila de Monforte. Finalmente D. Alberto Feijoo, Presidente da Comunidade Autónoma de Galicia que dirixiu a Colexio e Fundación unhas cariñosas palabras, enmarcou o acto na súa significación dentro da Ribeira Sacra e da súa vontade de conservar e dar valor ao conxunto patrimonial da mesma para goce das xeracións futuras. Declarando finalmente abertas as xornadas de celebración do IV Centenario-

•         21:15  h. Concerto na Igrexa do Colexio interpretado polo pianista Ernesto  Maseda González e a súa esposa Ana Gloria  Peñate  Puncet, que de forma  brillantísima e virtuosa ofreceron un variado concerto de música latinoamericana nun piano e a catro mans, que sorprendeu pola súa magnífica execución e colorido musical. Todo iso na contorna da igrexa que como xa é sabido por todos ofrece unha  sonoridad magnífica para a música.

Sábado, 3 de agosto

•         11:00  h. – 12:30  h. Xornada de portas abertas.

A Fundación Colexio  Nª  Sª da Antiga e o Colexio PP.  Escolapios ofreceron á Vila de Monforte unha xornada de portas abertas para que cuantos quixesen puidesen visitar as zonas monumentais do Colexio, acompañados polas dúas guías da Oficina de Turismo ademais dalgúns profesores e algún alumno que serviron de guías aos visitantes.

•         12:30  h. – 13:00  h. Conferencia, O Colexio de Monforte unha intuición renacentista do Cardeal Rodrigo de Castro. A cargo do Pai Francisco Javier Agudo, Xerente da Fundación.

• 

• 

• 

O  P. Javier Agudo ofreceu unha conferencia sobre o marco do Renacemento e o Cardeal Rodrigo de Castro poñendo escenario e actores á gran obra escrita en pedra do Colexio de  Nª  Sª da Antiga.

•         13:00  h. Concerto na Igrexa do Colexio, interpretado por D. Manuel  Randulfe Jácome, Director do Conservatorio profesional de música “Adagio”. Por sufrir un accidente o día anterior tivo que suspenderse o anunciado concerto por causa de forza maior, o que sentiu moito, desexando a D. Manuel unha pronta recuperación.

Domingo, 4 de agosto

•         12:00  h. Celebración da Eucaristía na Igrexa de  Nª  Sª da Antiga, que foi presidida polo Vigairo da Diocese D. Mario Vázquez Carballo, debido a que D. Alfonso Carrasco  Rouco, bispo de Lugo, que anunciara a súa presenza, non puido asistir por unha doenza lumbar. O  celebrante apunto a significación do acto en conexión coa educación resaltando a figura do Cardeal e de San José de Calasanz como fundador da primeira escola popular, cristiá e gratuíta do mundo.

Quede aquí este breve resumo das actividades de tres días nos que celebramos o IV centenario da Igrexa do Colexio e gozamos coa presenza de moitos Monfortinos que compartiron connosco os actos programados e os  girones de cultura que puidemos ofrecer.

Segundo quedou reflectido no breve relato, ao día seguinte da Consagración da Igrexa procedeuse a trasladar o S. Sacramento da Igrexa vella á nova. Así nos relatan o feito:

Luns [5 de agosto]: trasladouse o Santísimo Sacramento da igrexa vella á nova. Comezou a procesión a boa hora. Leva o señor bispo debaixo dun palio riquísimo o Santísimo Sacramento; catro sacerdotes revestidos, ao noso Santo Pai; e outros catro, ao neno Jesús nunhas andas ricamente aderezadas, dándolle volta a todo o claustro que, por unha e outra parte, estaba adornado con colgaduras moi vistosas e de gran valor, con catro altares ás esquinas, cada un co seu dosel de rica tea.

Sería longo pintar a grandeza destes altares, segundo se esmeraron os mestres na súa composición. Só digo que un tiña, entre outras grandes riquezas, un frontal que os que viron os mellores de España antepóñenlle a todos eles: ao fin é dádiva dun potentado de Italia a un conde de Lemos, vicerrei de Nápoles, cuxo era tamén o domo39 do claustro, salvo os cadros de todos os mártires da nosa Compañía, que, posto[ s] sobre as colgaduras, facíanlle máis vistoso e agradable para o Santísimo Sacramento en todos os altares. E os músicos cantaban tan ben e tales panxoliñas que, aínda que a xente era innumerable e a calor excesiva, non se reparaba neses, maiormente cando, sen pensar, saíron por unhas e outras portas sete danzas que estaban previdas.

Chegou o señor bispo ao altar maior a colocar o Santísimo Sacramento nun trono que estaba formado encima da custodia, cercado con bancadas adornecidas co máis lucido e precioso do oratorio da señora condesa e riquezas que deixou o señor Cardeal, porque cada un cal sería que eu non me atrevo a pintar. O frontal era de tea de prata, callado todo de ouro con gran primor, o cal nos deron As súas Excelencias cunha casulla do mesmo e un dosel, que este só fixo de costa máis de 800 ducados. Non puxeron os Condes as súas armas nel, senón cuajáronle todo de Jesuses, mostrando nisto ser todo o seu da Compañía: tal é a amizade que nos fan.

Esta mesma tarde teremos o acto inaugural dos tres días cos que a Fundación Colexio A nosa Señora da Antiga quere celebrar os 400 anos da Consagración da Igrexa o 4 de agosto de 1619.

Están convidados o acto inaugural todos os nosos amigos, contamos coa presenza das máis altas autoridades de Galicia e teremos a sorte de escoitar ao equipo que fixo o estudo para a declaración BIC de nostro edificio e os seus elementos adxacentes.

Esperámosvos a todos.

Non esquezades, Venres 2, ás 7:30 tarde no Colexio de Nª Sª da Antiga

A piques de rematar a restauración da parte traseira da custodia de Moure, ata agora cuberta cun raso avermellado, podemos alegrarnos de devolver ao retablo de Moure a súa decoración primeira.

Nun primeiro momento, ao retirar o pano que cubría o fondo apareceu unha superficie empapelada en papel de estraza e encolado á parede. Por algúns indicios entendeuse que baixo ese papel podería haber algunha decoración ao parecer azul, Ao retirar a restauradora D. Vania López o papel, efectivamente apareceu unha especie de ceo cheo de pequenas estrelas. Pero este ceo pintado, aínda deixaba entrever outra decoración máis primitiva que decidimos devolver á luz, xa que é a decoración orixinal e primeira, de mediados do S. XVII e que outorga importancia ao conxunto do retablo ao devolvelo ao seu primeiro deseño.

Aproveitouse ademais a restauración e a retirada da custodia de nogueira para introducir unha peza de madeira tapando as pedras irregulares da mesa do altar e que obrigaban á custodia a estar a repousar de forma indebida todo o seu peso. Agora coa nova tapa do altar darase estabilidade ao conxunto.

Engadimos algunhas fotos do proceso que por non ter espazo suficiente para fotografar son case sempre fotos parciais ou semitapadas polas estadas, pero basten para dar testemuño dunha obra a piques de rematar en favor da xoia de D. Francisco de Moune en Monforte, é dicir o retablo maior da igrexa.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Segundo relátanos o P. Esteban no seu libro sobre o Colexio de Nª Sª da Antiga, o Papa Paulo V apoiou cunha bula a construción do Colexio, relátao así:

Co fin de contar con fondos para terminar as obras, o Conde de Lemos pediu ao Papa Paulo V conmutación e redución das obras pías deixadas en testamento polo Cardeal á fundación de dous hospitais para peregrinos e que, despois, todos os bens empregásense en “continuar a fábrica do devandito Colexio ata poñerlle en toda perfección e segundo a planta que deixou dito o Señor Cardeal, sen ningunha outra obrigación, pois todas as outras disposicións de devandito Señor Cardeal entendíase conmutadas nas devanditas obras pías dos hospitais”. O Papa Paulo V concedeu dita conmutación con bula especial, expedida o 12 de xuño de 1613, nono do seu pontificado. Destes hospitais, na actualidade, só quedan os restos. Estaban no “Camiño de Santiago”, o primeiro en Ligonde, municipio de Monterroso, provincia de Lugo; e o outro en Leboreiro, parroquia do municipio de Mellid, provincia da Coruña. Estes hospitais parece ser que tiñan leiras ou propiedades, cuxos colonos pagaban algún tributo ou rédito a este Colexio. Segundo documento do Arquivo, o 6 de setembro de 1887, o Bispo de Lugo escribiu ao P. Reitor, P. Felipe Fernández pedíndolle, de parte do Gobernador Civil da Coruña, copia certificada da “escritura de fundación” do Hospital de Peregrinos “ instituido en Leboreiro, do distrito de Mellid, polos Cabaleiros de San Juan de Xerusalén, que administraban os PP. Escolapios do Colexio de Monforte de Lemos”. O P. Reitor contestou, con data 27-X-1887 dicindo que, no arquivo deste Colexio, non se atopaba dita escritura e que debía acharse no Arquivo Xeral da Casa de Alba.

Hoxe 17 de xullo de 2019, publicouse no DOGA a incoación do expediente BIC deste noso magnífico edificio do Colexio da nosa Señora da Antiga. Felicitándonos por este novo paso dado. achegamos foto e ligazón a devandito nº do DOGA.

A Fundación Colexio Nª Sª de la Antigua propón aos ex alumnos do noso centro, os Monfortinos e os empresarios con sede en Monforte para unirse ao Círculo de Mecenas da nosa Fundación. Neste círculo, invitamos especialmente a xente, empresas e institucións vinculadas a Monforte de Lemos a sentirse orgullosos do patrimonio cultural da Vila de Lemos, concretamente o que leva o chamado “Colexio do Cardeal” e desexa, coa súa contribución, contribuír á súa peza ao seu mantemento, mellora e difusión.

O OBXECTIVO

Promover o vínculo entre a sociedade, especialmente Monfortina eo Colexio Nª Sª de la Antigua. A través:

Proxectos CULTURALES

• Conservación do “Colexio Nª Sª da Antiga” e mellora das instalacións
• Conservar e ampliar as coleccións.

Proxectos SOCIAIS

• Promoción dunha educación de calidade no Colexio
• Bolsas e apoio a estudantes con dificultades económicas

PROPOSEMOS colaborar coa nosa Fundación mediante calquera das seguintes contribucións anuais:

• Colaboración junior ……… 20 € ao ano
• Colaboración Senior … 50 € ao ano
• Colaboración familiar … 100 € ao ano
• Colaboración de protección … 250 € ao ano
• Colaboración Mecenas ….. 500 € ao ano
• Colaboración especial ……. ____ € anual

COMO?

Facilmente a través do botón DOAR do menú xeral desta páxina. WEB

Os membros do noso Círculo de Mecenas recibirán unha acreditación coa que poderán acceder libremente cun compañeiro a todas as visitas guiadas ao noso centro tantas veces como queiran, ademais doutras vantaxes especialmente deseñadas para as empresas.

da Consagración da Igrexa do Colexio da nosa Señora do Antiga
-Colexio PP. Escolapios-

Venres, 2 de agosto

• 19:00 h. Inauguración do acto.
• 19:30 h. Mesa redonda, A Importancia Histórico Artística do Edificio de Nosa Señora da Antiga e o Valor Social dos Bens Patrimoniais.

Introduce e Modera, Dª Mª del Mar Bóveda López. Investigadora en CC. da Educaciòn, experta en intervención e revalorización social do Patrimonio.

– Dª Rosana Guerra Pestonit, Dra. Arquitecta.
– Dª Luisa Serrano García, Arquitecta.
– Dª Mª Dolores Lago Arce, Historiadora e Restauradora.
Redactoras do Estudo Documental para a Declaraciòn de Ben de Interese Cultural do Colexio de Nosa Señora da Antiga (Monforte de Lemos).

– D. Manuel Mª Chaín Pérez, Arquitecto.
Subdirector Xeral de Conservación e Restauración de Bens Culturais da Dirección Xeral do Patrimonio Cultural (Consellería de Cultura e Turismo, Xunta de Galicia).

• 21:15 h. Concerto na Igrexa do Colexio, interpretado polo pianista Ernesto Maseda González.

Sábado, 3 de agosto

 11:00-12:30 xornada de portas abertas

 12:30—13:00 Conferencia “O Colexio de Monforte unha intuición renacentista do Cardeal Rodrigo de Castro” a cargo do P. Francisco Javier Agudo Xerente da Fundación.

 13:00 Concerto na Igrexa interpretado por Don Manuel Randulfe Jácome, Director do Conservatorio profesional de música “Adagio”

Domingo, 4 de agosto

 12:00 Celebración da Eucaristía na Igrexa de Nª Sª da Antiga, presidida por D. Alfonso Carrasco Rouco, bispo de Lugo.