O Cardeal Rodrigo de Castro

Rodrigo de Castro Osorio. Valladolid, 5.III.1523 – Sevilla, 18.IX.1600. Bispo de Calahorra (sen posesión) e Zamora, arcebispo de Sevilla, inquisidor, conselleiro de estado, cardeal.

Cardeal Rodrigo de Castro Osorio, Valladolid, 5.III.1523 – + Sevilla, 18.IX.1600.

Undécimo fillo da terceira condesa de Lemos, Beatriz de Castro, e do seu segundo marido e parente, Álvaro Osorio. Naceu o 5 de marzo de 1523 na cidade de Valladolid, onde entón adoitaba residir a súa nai. Estudou Humanidades, Leis, Moral e Filosofía na universidade de Salamanca, para cuxo reitorado foi elixido en 1545, xurando o grao de licenciado en Canons xa en 1552.

Cando contaba con dezasete anos morreu o seu pai.

Por propia iniciativa e seguindo un costume común no século XVI o propio cardeal fixo prevalecer o seu apelido materno, por iso é polo que se lle coñeza por Rodrigo de Castro Osorio.

A partir de 1546, Rodrigo de Castro viviu baixo a protección do seu irmán, Pedro, que fora promovido ao bispado de Salamanca e que en 1548 foi designado capelán do aínda príncipe Felipe. Esta segunda circunstancia permitiu a Rodrigo de Castro formar parte do séquito do futuro monarca, que naquel ano iniciou o seu gran periplo triunfal polos territorios do Imperio. Volveu facelo en 1554, cando elviaje a Inglaterra, con motivo do matrimonio daquel con réinaa María Tudor. Ao ano seguinte marchou a Roma, comisionado —en calidade de secretario da cifra— para axudar á súa outro irmán, Fernando Ruiz de Castro, marqués de Sarria, no seu difícil pero exitosa embaixada #ante Paulo IV. En 1559, acreditado como hábil diplomático, regresou a España e recibiu as ordes sacerdotais en Conca. Gozou primeiro de diversos beneficios en Galicia, que eran de presentación da Casa de Lemos, e pouco despois participou directamente, como conselleiro do Supremo da Inquisición, no longo proceso contra o arcebispo Carranza, arcebispo de Toledo e, a fins de 1564, foi comisionado por Felipe II para xestionar en Roma a autorización que permitise ditar a sentenza á propia Inquisición.

Cardeal Rodrigo de Castro Osorio, Valladolid, 5.III.1523 – + Sevilla, 18.IX.1600.

Tras varios meses de xestións estériles, Rodrigo de Castro optou por suxerir unha solución intermedia: o envío dun legado especial con amplos poderes, que sentenciase a Carranza en España. Cando contaba cincuenta anos e tras figurar como cóengo e chantre da igrexa de Cuenca, Rodrigo de Castro foi designado para o bispado de Calahorra, do que non chegou a tomar posesión, pois de inmediato foi promovido ao de Zamora, sendo consagrado solemnemente en San Jerónimo o Real, en Madrid, o 7 de novembro de 1574. Catro anos despois, en 1578, foi preconizado para o bispado de Cuenca, que por entón era un dos principais de España.

Desde aquí desempeñou un papel de especial importancia nos debates expostos naqueles anos pola sucesión ao trono portugués, unha cuestión especialmente enojosa para el, polos lazos de parentesco e proximidade afectiva que lle unían aos Bragança. Con todo, os seus bos oficios resultaron determinantes para alcanzar a concordia outorgada en Elvas, na véspera de Nadal de 1580. Pouco despois, Rodrigo foi proposto para rexer a arquidiocese de Sevilla; pero antes de posesionarse da mesma debeu atender unha nova comisión real: recibir en Barcelona á infanta María, viúva do emperador Maximiliano II, e acompañala despois ata Lisboa, onde Felipe II previra esperala. Tras cumprir o encargo, no que investiu boa parte do ano, Rodrigo aínda permaneceu en Lisboa por espazo de nove meses, intervindo como testemuña ao propio tempo no proceso que se lle seguiu a Antonio Pérez, antigo secretario real.

Cardeal Rodrigo de Castro

A fins de 1582 fixo a súa entrada pública e solemne en Sevilla, facéndose acompañar dun gran séquito de clérigos galegos que con el farían carreira alí: o doutor Juan García de Vaamonde, García Álvarez de Sotomayor, Álvaro de Losada e Quiroga, Fernando de Maseda, Alonso Buján de Somoza, Pedro de Olea, Francisco de Aguiar, Felipe Osorio de Castro, Alonso de Salves Mariño… e tres sobriños seus, Diego, Álvaro e Alonso de Ulloa e Osorio, arcedianos respectivamente de Écija, Raíña e Xerez, quen non sempre se conduciron con prudencia; en particular o último, que foi —ao dicir de Cotarelo— home un tanto desgarrado. Rodrigo parece tomou boa nota do caso e, en diante, puxo o maior coidado na elección e provisión dos cargos. En decembro de 1583, pouco máis dun ano despois da súa chegada, Gregorio XIII promoveu a Rodrigo de Castro ao cardenalato co título dos Doce Apóstolos. Recibiu o capelo o 7 de marzo de 1585, no curso dunha solemne cerimonia na Sé de Zaragoza, de mans de monseñor Ludovico Taberna, nuncio papal en España, e #ante o propio Felipe II, o arcebispo de Zaragoza e o influente cardeal Granvela.

Cardeal Rodrigo De Castro. Pinacoteca do Colexio.

No verán de 1598, Rodrigo de Castro trasladouse á Corte, atendendo á chamada de Felipe II, quen faleceu ao pouco da súa chegada. En Madrid permaneceu aínda varios meses e a comezos de ano trasladouse a Valencia, pois o defunto monarca habíalle comisionado para recibir en Vinaroz á futura raíña Margarita. O de Castro regresou a Sevilla a mediados de maio, despois de asistir ás vodas reais, a cuxo termo tivo confirmación de que non sería promovido á sede toledana, que el pretendera ao falecer o arcebispo electo García de Loaisa. O cardeal Rodrigo de Castro, cuxa vida se apagaría ao pouco do seu regreso a Sevilla, destacou como desprendido protector de literatos e artistas, pero a súa memoria perviviu sobre todo polos seus xestos e fundacións, todas xenerosamente dotadas. Son ben coñecidas en Sevilla as do Recollemento de nenas perdidas e a Esmola anual para presos pobres, así como o amparo que prestou aos colexios de San Hermenegildo e San Gregorio e a outras fundacións xesuítas en Xerez e Écija. Pero máis que estas destacaron as que beneficiaron á súa Monforte natal; aquí concluíu o convento franciscano fundado polo seu avó, o conde Rodrigo Osorio, e continuado pola súa nai, a condesa Beatriz, que faleceu sen velas rematadas.

Fachada do Colexio do Cardeal, Monforte de Lemos.

En 1593 fundou ademais do magnífico Colexio da nosa Señora da Antiga —máis coñecido como do Cardeal—, que foi o seu gran proxecto e cuxa xestión deixou confiada á Compañía de Jesús. Faleceu o 18 de setembro de 1600. Foi enterrado na catedral de Sevilla e posteriormente, en 1603, de acordo co expresado no seu testamento, que outorgara o 12 de agosto de 1598, os seus restos foron trasladados á igrexa do colexio monfortino que deixara fundado. Autor: Eduardo Pardo de Guevara e Valdés. Real Academia da Historia

Tú carrito