A PRAZA DA COMPAÑÍA PUIDO SER A PRAZA MAIOR DE MONFORTE

Don Manuel Anxo Feal Antelo, no seu traballo fin de Master titulado: EL COLEGIO DEL CARDEAL DE MONFORTE DE LEMOS. EVOLUCIÓN DE LA TRÁZA UNIVERSAL, recolle nun texto da época, a vontade do Cardeal Rodrigo de Castro sobre a hoxe chamada Praza da Compañía ou dos Escolapios. O texto di así: ?a considerable superficie cedida foi á súa vez doada polo Cardeal ao Colexio para que nela puidese fabricar casas coa condición de «deixar libre a praza conforme ao que toma a fachada e dianteira … e deixando libre o passo e rúa por dáa praza como agora o esta».

Nun primeiro momento cabo pensar que tal suxestión tívose en conta, pois nas «annuas» de 1596 recóllese que se deixo espazo para fabricar unhas casas (as casitas) onde habitasen os nosos alumnos no campo que deu o Concello diante do Colexio. E xa que a vila quedaba distante, estas casas servirían de gran axuda aos estudantes».
Tendo en conta que o edificio en si xa é un foco atrayente para que a poboación esténdase polas súas alrededores, si permitiuse construír nos límites da praza, posiblemente estariamos ante a «praza maior» da vila. O documento de donación do terreo diante da fachada, de 1593, di así:

 « como su ss Yllma el arcobispo y Cardenal por hazer bien y merceda la dha villa, concejo y vs della, y a los demas comarcanos mandaba hazer yedificar una yglesia colesio y hescuelas en el sitio questa junto a la puente sanlazara a donde se enseñase la gramatica y otras ciencias de los padres de la conpañiade Jesus y por que la dha yglesia colesio y hescuelas, hestaba todo hello rrematadoen mahestros de canteria y para quel dho colesio tubiese en la fachada y delantera plaza, y hestubiese desabasado y para ello tenia nescesidad de Placa para lo que su ss” Yllma fuese serbido, y por que en la delantera de la dha iglesia y colesio y casa, abia una plaza y azayal que les pedia en nombre de su ss” Yllmale diesen cediesen y dexasen a su ss” Yllma quinientos pies de largo, alrrededor de la dha fachada dela yglesia y colesio y hescuelas desquina a hesquina y quatrocientos pies de ancho por el dho azayal adelante atento que hera en utilidad y probecho de la dha villa y concejo…. y entendido por la dha Justicia, y rregimiento y procurador general… ..dixeron que por la mejor bia y forma que podian y debían y de derecho abia mejor lugar cedian y traspasaban y donaban y rrenunciaban a su  Yllma el dho señor cardenal y arcobispo, la dha plaza y azayal en quantia de quinientos pies de largo en la delantera de la dha yglesia y cassa y colesio y fachada, desquina a hesquina, y quatrocientos pies de largo, por el dho azayal adelante hazia el camino que ba acia Lamande (Amandi) para que su ss” pueda disponer dello a su boluntad…»

JUAN DE BOLONIA AUTOR DO BRONCE FUNERARIO DO CARDEAL

Juan de Bolonia. Autor da estatua funeraria do Cardeal Rodrigo de Castro

(Douai, Países Baixos, 1529-Florencia, 1608). Escultor italiano de orixe flamenca. O que chegaría a ser primeiro escultor na corte dos Médicis decidiu, aos catorce anos, en contra dos plans do seu pai, que quería que fose notario, ingresar no taller de Jacques Dubroeucq en Mons. Alí traballou ata 1550, ano en que decidiu viaxar a Roma para continuar a súa formación, onde coñeceu a estatuaria antiga e do primeiro renacimiento. Cando, logo de dous anos de aprendizaxe, volvía ao seu país, retívoo en Florencia Bernardo Vecchietti, quen se converteu no seu mecenas, hospedándoo na súa casa e proporcionándolle os primeiros encargos. Giambologna permaneceu na vila de «Il Riposo» nada menos que catorce anos, nos que levou a cabo a súa formación artística. En 1560 presentou un modelo para o concurso da fonte de Neptuno, na praza da Signoria, competindo con artistas da talla de Benvenuto Cellini, ¬Baccio ¬Bandinelli e Bartolomeo ¬Ammannati, que foi quen gañou. Con todo, o ano seguinte, 1561, xa recibía un salario mensual dos Médicis, e comezaba a traballar para o príncipe Francisco.

Entre 1563 e 1567 realizou a súa primeira obra monumental, a fonte de Neptuno na cidade de Bolonia. Entón foi chamado por Cosme de Médicis para esculpir o grupo de Florencia triunfando sobre Pisa, para facer parella coa Vitoria, de Miguel Anxo. Desde ese momento traballou para a familia do gran duque durante toda a súa vida nun taller habilitado no Palacio Vecchio, primeiro, e no de Borgo Pinti, despois. Cando, en 1583, instalouse o grupo de mármore Rapto dunha sabina na Loggia dei Lanzi, había xa chegado ao momento culminante da súa carreira. Os monumentos ecuestres de Cosme I, na praza da Signoria, e de Fernando I na da Annunziata, foron o inicio de toda unha serie que decorou as principais cidades de Europa, destacando entre eles o retrato de Felipe III, na Praza Maior de Madrid.

Giambologna creou un estilo persoal, partindo das esculturas clásicas que tanto lle impresionaron durante a súa estancia en Roma, caracterizado polo virtuosismo técnico e o profundo interese polo estudo anatómico, o movemento e os múltiples puntos de vista, que desembocaron no contrapposto esaxerado e a figura serpentinata. Especializouse nunha ampla temática que abarcaba desde a mitología clásica, as alegorías, os retratos, as escenas relixiosas do Antigo e Novo Testamento, ata as figuras de animais, tanto en mármore como en bronce e a todas as escalas. A gran actividade do seu taller propiciou a formación de escultores como Pietro Tacca, o seu sucesor, Antonio Susini, o seu primeiro axudante, Pietro Francavilla ou Adriaen de Vries, que difundiron o seu estilo polas cortes europeas. Este feito, unido a que os seus patronos, os Médicis, utilizasen as súas obras como obsequios diplomáticos ao máis alto nivel, contribuíu de xeito excepcional ao éxito deste artista, cuxas obras seguir admirando e reproducindo ata os nosos días.

De Juan de Bolonia é a estatua funeraria do Cardeal Rodrigo de Castro, que se atopa no presbiterio da Igrexa de Nª Sª da Antiga. Realizada en Bronce. Hai quen afirma que é a única obra de Juan de Bolonia en España, o cal é un erro pois a estatua ecuestre de Felipe III na Praza Maior de Madrid é tanmbién obra de Juan de Bolonia.

SAN FRANCISCO DE BORJA E A SÚA ICONOGRAFÍA

Wifredo Recuncho, doutor en Historia da arte e comisario da exposición sobre a iconografía de san Francisco de Borja do Museo da Cidade de Valencia, afirma que “a pesar de ser un personaxe tan importante, a iconografía existente do san Francisco de Borja no panorama artístico español é sorprendentemente escasa”.

O doutor realizou estas declaracións no transcurso da conferencia Iconografía de san Francisco de Borja na arte española #ante os asistentes ao Congreso Internacional “Francisco de Borja e o seu tempo: política, relixión e cultura na Idade Moderna” organizado pola Universidade CEU Cardeal Herrera e o Consello Superior de Investigacións Científicas.

Recuncho sinalou que a iconografía de Borja redúcese fundamentalmente a dous espazos: ás casas da Compañía de Jesús, -como é o caso do San Francisco de Borja do Colexio de Nª Sª da Antiga- onde hai “abundante” iconografía do santo e á provincia de Valencia, especialmente a cidade de Valencia, Gandía e Llombai. O doutor explicou que no resto de lugares de España hai iconografía pero é “escasa” quizá porque Borja “non foi un santo popular por proceder dunha familia nobre e porque tras a súa morte, o corpo foi trasladado a Madrid”.
O historiador fixo un repaso polos aspectos iconográficos de San Francisco de Borja: o tipo iconográfico, a indumentaria e atributos e as imaxes. Do tipo iconográfico, Recuncho destacou que o santo ten un tipo “reconocible” porque en gran parte das reproducións artísticas del mantense “ o perfil orixinal procedente da máscara funeraria”.
Respecto a os atributos e indumentaria identificativa do santo, o doutor referiuse á caveira, coroada case sempre, que fai referencia á Emperatriz Isabel e que tamén significa a renuncia ao mundo e que o santo “sempre leva sobre un pano en sinal de respecto á Emperatriz”. O outro atributo particular do santo é a custodia á que o santo fita e que representa a defensa da Eucaristía. Ademais, o doutor detallou un “bodegón” de atributos que adoitan acompañarlle de carácter relixioso, como a mitra, e os capelos e, de carácter civil, como as coroas ducal e marquesal e a armadura nalgúns casos coa Cruz da Orde de Santiago. Así mesmo, o historiador fixo referencia á indumentaria de Borja expresando que Borja ten “dous aspectos”, co hábito de Caballero de Santiago e co hábito da Compañía de Jesús.
No caso do cadro de San francisco de Borja de nosa Iglesia, os atributos que aparecen son moi simples. Aparece a caveira pero sen coroa. A custodia aparece aquí substituída por un Cristo na cruz nunha mesa na que se adiviña un cilicio. Non aparecen as coroas ducal e marquesal, soamente tres capelos cardinalicios símbolo da tripla renuncia a esta dignidade.

O monfortino Mateo Díaz, que estudou nos Escolapios, fórmase para traballar en desenvolvemento e fará, grazas á fundación Barrié, un máster en Sussex.

Mateo Díaz liga o seu futuro ao do mundo. Este mozo monfortino que estudou nos Escolapios e en de o Daviña Rey está actualmente en Italia, facendo prácticas na representación española en Nacións Unidas. É un paso máis nunha carreira que enfoca ao traballo no campo internacional. Ten as súas miras postas en traballar para a ONU ou a Unión Europea.

A paixón polo mundo, e sobre todo pola xustiza na Terra, vénlle de lonxe a Mateo Díaz, pero profundouse segundo avanzaba nos seus estudos. Cursou Relacións Internacionais na Universidade Complutense e alí espertouse a súa paixón por unha área ao que quere dedicar a súa vida: a seguridade e o desenvolvemento. Son compromisos que o mozo monfortino viviu de preto na Complutense e que interiorizó ata convertelos en obxectivos vitais.

Agora acábase de abrir para el unha porta que lle pode axudar a despexar ese futuro co que soña. O monfortino acaba de conseguir unha das cobizadas bolsas de posgrao da Fundación Barrié e poderá ir a Inglaterra para cursar un máster en Conflito, Seguridade e Desenvolvemento na Universidade de Sussex.

Os estudos nesa universidade están na ” premier league”. O centro é unha referencia mundial en materia de formación en cooperación e desenvolvemento, destaca o mozo monfortino, que di que Sussex ten un programa de formación “ambicioso e comprometido”. É xusto o que busca este lucense de vinte e tres anos que cre que hai que combinar programas de desenvolvemento e seguridade, porque se non as políticas para facer avanzar ao mundo non serán efectivas.

É novo, pero xa viu algunhas das caras máis amargas da vida na Terra e comprobou as consecuencias dos fracasos políticos e das guerras. Así por exemplo, a Italia chegou despois de pasar un tempo traballando con refuxiados en Serbia, onde puido coñecer de preto a realidade de refuxiados chegados de países como Siria, Irán ou Paquistán, explica.

Agora en Italia traballa na misión española #ante a FAO, a organización de Nacións Unidas para a agricultura e a alimentación, “un campo amplo e moi interesante”, que lle permite achegarse á realidade da atención a persoas en áreas de conflito.

Esa acumulación de experiencias antes de iniciar o máster en Sussex permitiraa chegar a Reino Unido con mellor formación e unha visión máis ampla,explica Mateo Díaz Rodríguez.

O mozo monfortino está feliz coa posibilidade de iniciar eses estudos no Reino Unido e facer un máster que nin nos seus mellores soños podería cursar de non ser pola bolsa da Fundación Barrié, apunta.

É certo que esa bolsa é consecuencia dun expediente académico brillante, pero el di que había moitos bos estudantes que optaban a esa bolsa, de modo que sente honrado de conseguila.

Ata o momento de iniciar eses estudos seguirá acumulando experiencia e traballando na realidade de rexións do mundo que lle interesan moito. Na súa formación, por exemplo, interesouse especialmente en coñecer os problemas de países da área do Sáhel, como Nixeria, onde a situación humanitaria moitas veces vese agravada polo problema do terrorismo.

O Cristo que non gustou a Felipe II

Santo Cristo de Valerio Cioli (1529-1599), autor tamén das estatuas da tumba de Miguel Ángel. Nome e data que aparecen gravados na parte inferior do pano de pureza da imaxe.

É de mármore dunha soa peza, excepto os brazos. Destaca nel a maxestosa e serena expresión do seu rostro. Foi encargado por Felipe II para El Escorial (Madrid), pero, non lle gustou, por consideralo demasiado musculoso; regaloullo ao Cardeal co que lle unía gran amizade quen o mandou traer a Monforte de Lemos.

No seu lugar Felipe II colocou outro cristo de mármore, neste caso de Bembenuto Cellini. Cristo que Cellini decidiu executar como cumprimento dun voto inspirado por un soño que tivo no ano 1539, atopándose preso no Castelo Sant’Angelo por orde do papa Paulo III. Segundo conta o propio artista nas súas memorias, nese soño tivo esta visión:

“ Parecíame aqueste sol sen os seus raios nin máis nin menos como un baño de ouro purísimo licuado. Mentres que contemplaba eu aquesta gran cousa, vin comezar a inchar no medio do sol e crecer aquesta forma de devandito abultamiento, e formase de súpeto un Cristo en cruz, da mesma substancia que era o sol. E era tanta a súa fermosa graza e tan benignísimo o seu aspecto, cal o enxeño humano non podería imaxinarse unha milésima parte.”

Pasados vinte anos, o escultor decidiuse a cumprir a súa promesa, coa intención de que a escultura fose posta na súa tumba. Con todo, por unha petición do duque Cosme I de Médici, que a viu no seu taller e propúxolle comprarlla, pasou a formar parte da colección do Palacio Pitti. En 1576, o crucifixo foi regalado polo gran duque da Toscana Francisco I de Médici ao rei Felipe II de España, e enviado especialmente desde Florencia para «remate á súa igrexa de San Lorenzo del Escorial». O jerónimo dese mosteiro frei Antonio de Villacastín descríbeo así:

“No 9 de novembro de 1576 o rei don Felipe, o noso fundador, enviou a mandar fosen ao Pardo, onde estaba de presente, por un Crucifixo que alí chegara que se lle enviou o gran Duque de Toscana. Batista Cabrera partiu logo con cincuenta homes que lle trujesen aos ombreiros, e así se fixo. Chegou aquí a San Lorenzo o Real o santo Crucifixo véspera de San Martín, 11 de novembro do devandito ano. Púsose no Capítulo, no oco da porta, ata que a súa Maxestade outra cousa mande. Nota: que o que fixo este Cristo escribiu un libro que se intitula Benevenuto Celino, do modo que se ha de ter para labrar en mármor, no cal libro trata o traballo que tivo en labralle e a curiosidade conque acaboulle e como é a primeiro peza de crucifixo que se labrou ata este día. Ten tamén o devandito libro a cabo dél dous sonetos en toscano, admirables”

Tras unha restauración do ano 1994, o Cristo foi colocado na capela dos Doutores, na parte esquerda dos pés da Basílica, continuando púdicamente tapado cun pano xa que o Cristo está absolutamente espido ao gusto renacentista.

Danos do terremoto de Lisboa no Colexio do Cardeal

Una das torres do Colexio do Cardeal

Un protocolo notarial do século XVII relátanos o esforzo por reparar os danos ocasionados polo terremoto de Lisboa no edificio de Nª Sª da Antiga que afectaron gravemente a unha das torres que se arruinou por mor de devandito sismo:


“Na vila de Monforte de Lemos a primeiro día do mes de agosto ano de mil setecentos sesenta e cinco ante min escribano público e testemuñas pareceron presentes da unha parte o Rmo. P. Juan Antonio Vazq[ ue] z, reitor actual do colexio da Compañía de Jhs desta devandita vila, e da outra Ygnacio Estevez mestre de obras de arquitectura veciño do lugar de Cospedrinos [= Cuspedriños], freguesía de S. Jorge de Sacos, xurisdición de Cotovade [=Cotobade], arcebispado de Santiago. E dixeron que por canto áchase arruinada a torre onde se acha o reloxo procedida dos tremores que sucederon nesta devandita vila desde o ano pasado de mil setecentos cincuenta e cinco, e para poñela en perfección e seguridade, como antes achábase solicitou o referido Ygnacio Estevez con devandito Rmo. P. Reitor o axustar e facer a obra da devandita torre por alto segundo téñeno tratado entre os dous. E poñéndoo en execución o citado Ygnacio obrígase coa súa persoa e bens mobles e raíces habidos e por haber a facer a referida obra da torre na mesma maneira en que ao presente áchase, e tena recoñecida, e desfacer o último corpo dela, que está encarcerado, e volvelo a facer e fabricar do mesmo xeito e coa mesma arquitectura que hoxe ten ata colocala catavento, e poñela no seu lugar. E a campá do reloxo no seu a gusto e satisfacción do devandito Pai Reitor e o seu Colexio con recoñecemento se for necesario de peritos e mestres da mesma arte; non quedando dita obra perfecta e a satisfacción de devandito Rmo. Pai Reitor e o seu Colexio con condición que nesta obrigación non se entende o fabricar os corredores e balaustres senón soamente o referido corpo ata o catavento, sen os devanditos corredores. E ansi mesmo (sic) é condición que devandito Rmo. P. Reitor e o seu colexio, da súa conta ha de dar a madeira necesaria para as estadas da devandita obra, e todos os cravos de apontonar, e o ferro necesario para as clavijas que estas as ha de facer devandito Ygnacio da súa conta, e despois deixalas con todos os cravos ao Colexio. *Ítem é condición que se caeren algunhas pedras ou madeiras e con elas, ou doutro xeito ocasionárense algúns danos nos tellados e teitos da igrexa ou Colexio háxanse de reparar por conta do referido Ygnacio, e pola súa morte, pola das súas fiadores ata poñer os referidos teitos e tellados e máis cousas que se arruinaren no estado en que hoxe se achan. E despois de fenecida toda a obra, e colocada a campá do reloxo no seu sitio obrígase o mesmo Ygnacio a baixar da torre e tellados ao curral do Colexio toda a madeira e pedra que sobrar, deixándoo todo limpo e na mesma conformidade que hoxe se acha, e o chumbo que for necesario nesta obra, haberao de pagar devandito Ygnacio. E devandito Colexio dará os gatos de ferro necesarios. E cumprindo coas devanditas condicións devandito mestre obrígase devandito Rmo. P. Reitor en nome do seu colexio por quen fai de dar e pagar ao referido Ygnacio seis mil e cincocentos reais vélaro nesta maneira; dous mil reais ao entrar e empezar na devandita obra; outro dous mil reais ao ter demolido o corpo da obra que se ha de fabricar; e os restantes dous mil e cincocentos reais en dous prazos, é a saber mil reais ao empezar o cascarón ou media laranxa, e ao empezar digo e os mil e cincocentos fenecida toda a obra durante a cal é condición que devandito Pai Reitor e Colexio de haxa de ter, sustentar e dar cama dentro dos seus claustros relixiosos ao devandito mestre, quen novamente se obriga con @dicha a súa persoa e bens presentes e futuros de cumprir coas referidas condicións e dar principio á precitada obra, e as súas disposicións desde hoxe día da data, sen facer ausencia algunha; a que consente ser compelido e apremado por todo rigor de dereito.”


Tomado dos Protocolos notariais. Monforte de Lemos. Protocolos de Manuel Jacinto Casanova, 1765. Signatura 03082‐2, fols. 159 r a 160v

Canto durou a construción do Colexio do Cardeal?

Fachada do Colexio de Nª Sª da Antiga. PP. Escolapios

Na tese doutoral titulada “Proceso metodolóxico e compositivo do renacemento en Galicia. 1499-1657”, cuxo autor é D. Víctor Grande Neto, danse sinxelos datos que nos clarifican o tempo que durou a construción do Colexio de Nª Sª da Antiga. O texto concreto é o seguinte:

“Recibidos os planos do Colexio, feitos polo xesuíta Andrés Ruiz, fixo o Cardeal que os vise o mestre Vermundo Resta, cuxo nome aparece ligado ao de Ruiz como coautores do Colexio rubricando coa súa firma o Contrato de 1592, pero o propio Vermundo estaba en Sevilla en 1592, sendo a súa achega como mestre maior de obras da mitra sevillana5 o que lle fixo ser asesor de Don Rodrigo nesta fábrica, realizando pois certas modificacións, pero sen ser o seu un papel predominante en canto á concepción xeral do Colexio.
Coa chegada de Juan de Tolosa e posteriormente de Simón de Mosteiro modificaranse as trazas iniciais do conxunto.
A parte principal da construción desenvolveuse entre os anos 1593 e 1619: acabouse a igrexa, a fachada principal e parte dos corpos que se articulan ao redor de dous patios colocados a ambos os dous lados da igrexa. Logo cesaron as obras e practicamente non se construíu nada novo ata 1919, data na que se terminaron dous lenzos claustrais e realizáronse novas dependencias na parte posterior.”

Exalumnos ilustres: Francisco Javier Elola e Díaz Varela

Francisco Javier Elola e Díaz Varela

Naceu en Monforte de Lemos, o 22 de setembro de 1877, morrendo en Barcelona, 12 de maio de 1939) foi un maxistrado, fiscal, xurista e político español.
Estudou no Colexio de Nª Sª da Antiga, PP. Escolapios de Monforte de Lemos. Licenciouse en Dereito na Universidade de Santiago de Compostela en 1903, e en 1905 aprobou as oposicións de fiscal e de xuíz. Tras a proclamación da ditadura de Primo de Rivera en 1923 foi nomeado vocal da Xunta Organizadora do Poder Xudicial, onde se gañou un gran prestixio como especialista en materia penal e procesual. En 1924 foi nomeado xuíz do distrito de Chamberí e en 1929 representou a España nos Congresos Penais Internacionais de París, Bruxelas e Budapest.

A pesar do seu pasado vinculado á ditadura primoriverista, o 31 de maio de 1931 foi nomeado Fiscal da República, aínda que renunciou o 31 de xullo para ser nomeado maxistrado do Tribunal Supremo de España. Nas eleccións xerais de 1931 foi elixido deputado polo Partido Republicano Radical pola provincia de Lugo. Nas Cortes Españolas participou en todas as discusións sobre a organización do poder xudicial en España, o que lle enfrontaría ao seu partido, que acabaría abandonando. Non se presentou ás eleccións de 1933 e continuou como Maxistrado do Tribunal Supremo.

Xa iniciada a Guerra Civil, o 26 de agosto de 1936 foi nomeado presidente da Sala Terceira do Contencioso Administrativo do Tribunal Supremo de España, e o 16 de setembro foi nomeado Xuíz Especial instrutor da causa pola insurrección en todas os cuarteis e cantóns militares de Madrid. Na instrución gardou as formalidades legais, cousa que non gustou aos extremistas, que esixían un castigo exemplar dos golpistas, ata o punto que foi apartado da instrución por admitir do xeneral Joaquín Fanjul Goñi as probas que propuxera. O 27 de agosto de 1937 foi nomeado Presidente da Xunta de Inspección de Tribunais de Madrid. En outubro de 1937 trasladouse a Cataluña, onde en xuño de 1938 defendeu aos funcionarios dos Xulgados de Barcelona acusados de quintacolumnismo.

Cando as tropas republicanas abandonaron Cataluña en xaneiro de 1939, decidiu quedar e ofreceuse a colaborar co novo réxime, pero foi detido e o 26 de febreiro foi procesado pola morte do xeneral Fanjul e as mortes en cárcere Modelo de Madrid o 23 de agosto de 1936. Foi condenado á morte e executado en Barcelona o 12 de maio de 1939 xunto ao xeneral Fernando Berenguer das Cagigas

Xeometría da Cúpula do Colexio de Nª Sª da Antiga.

A forma da cúpula é semiesférica, a media laranxa característica do Renacemento español. A súa luz é de aproximadamente 10 m e a clave da cúpula da súa lanterna elévase algo máis de 35 m sobre a cota do pavimento. A superficie interior está lixeiramente peraltada. Está reforzada por oito nervios dobres que sobresaen tanto no interior como no exterior. A superficie exterior, tamén semiesférica, non é concéntrica coa interior, senón que o seu centro desprázase cara abaixo. O espesor é, por tanto, variable e diminúe a medida que ascende.
Sobre o óculo elévase a lanterna, con seis xanelas, cuberta por un cupulino semiesférico e peraltado. O cupulino está rodeado dunha balaustrada e complétase cun alto pináculo piramidal de base cadrada rematado cunha cruz metálica con catavento. O tambor que soporta a cúpula é cilíndrico. A súa superficie interior é uniforme en toda a súa altura, pero o seu trasdós, con todo, mostra dous partes ben diferenciadas. Na inferior, desde a cornixa ata o nivel dos caballetes da cuberta, o trasdós é octogonal e a estrutura robusta, mentres que na parte superior o muro adelgázase notablemente e o seu trasdós, cilíndrico nesta zona, elévase e alcanza unha cota máis alta que a das impostas da media laranxa interior. Cúpula e tambor asíntanse sobre unha cornixa circular interior, e esta sobre o conxunto de catro pechinas e catro arcos e alicerces torales. (Tomado de ROSA ANA GUERRA PESTONIT Arquitecta )

Unidade de Medida empregada na construción do Coegio de Nª Sª da Antiga

UNIDADE DE MEDIDA EMPREGADA na construción do colexio (datos tomados do estudo de Manuel Ángel Feal Antelo ). Freire Tellado investigou previamente a unidade de medida no colexio. Comparando as medidas descritas nos documentos históricos coas tomadas no edificio, obtéñense 3 posibles valores para o pé:

a) 281,27 mm
b) 296,06 mm e
c) 282,222 mm.

Ao final, baseándose noutras comprobacións acabouse escollendo o seguinte valor de pé empregado na construción do colexio do Cardeal.

Unidades Colexio

pé… : 28.22 cm
vara: 84.66 cm

Este estudo debe tomarse con cautela, xa que os distintos mestres de cantería que tiveron éxito no traballo poden utilizar diferentes medidas. Aínda así, a unidade demostrou ser consistente en estudos posteriores. Existen algunhas coincidencias coas regras dadas por Palladio, Simón García e Fontana. No libro de Andrea Palladio I Quattro Libri dell’ Architettura (1570) inclúe as descricións e debuxos de varios antigas cúpulas. Dedúcese que Fontana a partir dos debuxos de Palladio estableceu unha regra de 1/9 para o espesor nos arranques.

A cúpula do Colexio coincide con dous das normas de Palladio. A primeira coincidencia é do grosor dos arranques. No Colexio, a luz máxima é de 36 m e o radio exterior 44 m. A diferenza entre os radios correspondentes é de 4 pés, o que significa 1 / 9 do tramo.

O pé de hoxe: Se nos movemos pola información que hoxe se dá sobre o tamaño da unidade pé, atopámonos esta definición “O pé é unha unidade de lonxitude de orixe artificial, baseada no pé humano, xa utilizada polas civilizacións antigas.”

Para medir a lonxitude, en case todo o mundo utilízase o metro, excepto en países anglosaxóns como Estados Unidos, Canadá e Reino Unido, que se adoita utilizar o pé. A excepción é en aeronáutica, en que a altura se segue medindo en miles de pés en case todos os países. A equivalencia a metros é a seguinte:

1 pé actual = 30,48 centímetros = 0,3048 metros
1 metro = 3,2808 pés

O pé romano, ou pes, equivalía, como media, a 29,57 cm; o pé carolingio, anteriormente denominado pé drusiano ou drúsico — pes drusianus—, equivalía a nove oitavos do romano, isto é, aproximadamente 33,26 cm; e o pé castelán equivalía a 27,8635 cm.

Tú carrito