No Arquivo da Fundación, podemos atopar moita documentación dos séculos XVI e seguintes. Entre eles hai un que chama a atención, trátase dun documento de venda dunha viña datado no 22 de outubro 1576, que se vendeu por setenta ducados.
O curioso desta escritura é o coidado da presentación que escribano (notario) que deu fe dela. Debuxou unha letra E maiúscula, capitular, a pluma e tinta e nela puxo o martirio de San Sebastián ou (S. Bastiano) como o mesmo escribano consignou na parte alta da letra E.
Sorprende a letra tamén que a pesar de estar xa en pleno renacemento garda moito da letra gótica empregada ata mediados do século anterior..
Ilustramos esta entrada da nosa páxina WEB cunha foto da capitular e primeiras liñas do devandito documento e unha foto de dúas ducados ou doblón, da época.
Moneda de dos escudos o doblón de 1578. Felipe IIMoneda de medio escudo de plata. Felipe II
Hai poucos días incorporouse á colección Arqueolóxica da Fundación unha peza sorprendente e culturalmente moi interesante que vos convidamos a coñecer, aínda que soamente sexa a través da información da ligazón desta entrada. O mundo romano cada vez vainos sendo máis coñecido e o seu encontro con algunha das culturas prerromanas xerou visións das cousas, do mundo, do home que hoxe nos poden sorprender. Convidámosvos acceder desde esta ligazón á información que a través dun código QR ofrecemos aos visitantes da nosa exposición.
Segundo sabemos, Simón de Mosteiro comprometeuse á obrigación contractual de continuar e terminar a «terza» parte da Iglesia, é dicir a cabeceira plana con que se remata a Iglesia, que cremos que tiña que estar terminada antes de 1613, xa que neste ano estaban acabadas a cúpula e unha das dúas torres, faltando a outra que estaba a piques de rematarse.
A pericia técnica demostrada por Simón de Mosteiro no que se refire á cubrición do espazo mediante bóvedas de canón e cúpula será resaltada posteriormente no contrato doutra obra jesuítica, esta vez trátase da Clerecía de Salamanca; nunha das súas cláusulas «prevíase o que Mosteiro levantase as bóvedas e o cimborrio do templo, punto en que demostrara a súa pericia durante a construción dos mesmos elementos na Igrexa do colexio de Monforte».
IGREXA DE MONFORTE
CLERECIA DE SALAMANCA
Como vemos o bo facer de Simón de Mosteiro e o magnífico resultado do seu labor en Monforte foron mostra para outro dos grandes monumentos españois de traza jesuítica, cuxas obras comezaron en 1617 baixo a protección de Margarita de Austria, esposa de Felipe III, ao parecer como acto de desagravio á orde pola prisión sufrida polo seu fundador, Ignacio de Loyola, pola Inquisición na torre mocha da catedral de Salamanca. Finalizándose en 1754.
En realidade, habería que dicir que comezaron os preparativos para as obras. Na parte traseira da igrexa instalouse xa un contedor con material. En breve instalaranse as casetas da obra e darase comezo a acoutar a zona reservada para os traballos exteriores na zona do “túnel”, marcando as suficientes marxes de seguridade para que non interfiran coa presenza dos alumnos no recreo.
De igual maneira hase andamiado xa toda a fronte do retablo de Moure de forma que se poida proceder á súa protección total, antes de elevar o resto das estadas que cubrirá por completo o presbiterio.
Para mostra achegamos tres fotos que falan por si soas.
Persoal e ingresados do hospital de Evacuación de Monforte
Segundo relátanos o P. Esteban no seu libro sobre o colexio dos Escolapios, “o P. Reitor, decatado por algunha confidencia, de que o mando militar había pensado instalar, neste Colexio, un Hospital de Evacuación, adiantouse a ofrecerllo; oferta que foi aceptada con agradecemento e, inmediatamente, comezaron as obras de acomodación, sendo inaugurado o13 de marzo de 1937 cos primeiros feridos que chegaron da fronte de Somosierra (Madrid). Os militares pediron que se encargase o Colexio da Administración, empezando a levala o P. Julio Beltrán, quen foi substituído, a últimos de outubro, polo P. Alfonso Díez Yebra, que continuou ata o final. O P. Desiderio Saiz foi encargado de levar e controlar as altas e baixas e o P. Alonso Feijoo do roupeiro. Para a asistencia espiritual, mandou o Sr. Bispo un Oficio nomeando Capelán ao P. Reitor, con facultade de delegar, o que fixo no P. Benjamín Navarro, que exerceu o seu labor co gran celo e caridade que lle caracterizaban.
A parte esquerda do Colexio foi tomada tamén polos militares para Cuartel de Recrutamento, quedando para internado e clases a parte dereita da fachada, co seu claustro e galería, máis algúns espazos libres que se habilitaron provisionalmente.”
Existen no arquivo da fundación dous libros, un de gastos do citado hospital e o outro é unha relación dos falecidos no mesmo.
Estamos orgullosos da continuidade da actividade educativa desde a fundación do colexio. Nin a guerra civil, que tantas cousas interrompeu puido interromper o labor docente do colexio.
Como é sabido na acta de constitución da Fundación do Cardeal Rodrigo de Castro, entre outras cousas especificou o seguinte:
“E nomeou por Patróns do devandito colexio e para que o sexan perpetuamente para sempre aos Señores da casa de Lemos comezando polo Ilmo. Señor Don Fernando Ruiz de Castro que ao presente o é é proseguindo aos que adiante sucedérenlle perpetuamente…. “
Achegamos aquí a lista dos que foron patróns da Fundación que fixo o Cardeal Rodrigo de castro en 1593 e que chega ata os nosos días…
Hai días falabamos nunha entrada desta WEB da inscrición que hai sobre a porta da igrexa. Engadimos algo sobre ela que pode resultar de interese para os nosos lectores.
Tras a expulsión dos Xesuítas de Monforte por orde de Carlos III, o Fiscal da súa Maxestade Don Pedro Rodríguez Campomanes, ordenou que se borrasen, todas as armas emblemas e símbolos da Compañía de Jesús, coa obrigación de poñer no seu lugar as “Reais Armas da Coroa”.
Era, por entón, Corrixidor de Monforte D. Bernardo Cayetano Losada e Somoza, quen foi comisionado polo Goberno para ocuparse dos asuntos desta “Real Casa de Educación” e asumiu con empeño o encargo de facer desaparecer os escudos, emblemas e símbolos da Compañía que borrou…
– o anagrama dos xesuítas das dúas portas principais da fachada,
– da parte superior interna das portas que comunican a igrexa cos dous claustros,
– do altar maior
– do púlpito
– e de catro rosetones da bóveda do claustro principal.
Existe unha tradición entre os monfortinos, segundo a cal este Comisionado do Goberno, despois de borrar todas as insignias dos xesuítas que puido, quixo, mesmo, borrar a inscrición que existe, aínda que un pouco deteriorada, sobre a porta principal da igrexa, pero, cando empezaba a súa obra destrutora, un señor do pobo, ao ver o que quería facer o Comisario, non puido conter a súa indignación, achegouse resolvido a impedirllo, tirando da escaleira onde se atopaba subido, ocasionándolle unha estrepitosa caída, con gran dano da súa integridade física.
#Ante este feito, dividíronse as opinións en dous bandos contrarios e producíronse algunhas desordes, pero a inscrición non chegou a borrarse, podéndose apreciar, aínda, algún dano ocasionado en tal intento.
Nunha entrada desta páxina do 12 de marzo deste ano, titulada “VISITA DO COSELLEIRO DE CULTURA” informabamos das obras de restauración que se van a levar a cabo no edificio do Colexio do Cardeal, afectando entre outras zonas á igrexa. Tras reunión habida o pasado venres 30 de abril e tras abordar os estudos da intervención e seguridade da mesma decidiuse pechar provisionalmente ao culto a igrexa por verse imposible compaxinar culto e obras de restauración.
Por tanto a partir da semana que vén o culto quedará pechado ata o próximo mes de agosto, entendemos que a finais do mesmo.
Xa que as obras principais han de facerse cando non haxa nenos no colexio e para iso aproveitar os meses de xuño, xullo e agosto.
Sentimos de verdade esta circunstancia que nalgún outro caso repetiuse. Nos anos oitenta do século pasado por mor dun raio e a comezos do século XX polas obras de restauración circunstancia que obrigou a consagrar de novo a igrexa como reza a placa de mármore que está situada no presbiterio.
Cóntanos o P. Esteban Martínez, no seu libro sobre o Colexio de Nª Sª da Antiga que para a boa organización e marcha do Colexio, tras a expulsión dos PP. Xesuítas de Monforte por orde de Carlos III, a Señora Condesa de Lemos, Dª Rosa María de Castro, encargou ao seu confesor, Doutor D. Melchor Borruel, a elaboración dunhas “Constitucións ou Regulamentos”, que servisen de norma e guía para o desenvolvemento da vida escolar. Soubo reflectilos nos 34 capítulos de que constan ditas “Constitucións ou Regulamentos”. Chaman a atención pola súa rixidez e esixencias, que, para unha mentalidade moderna, parecerían demasiado rigorosas e case inhumanas, pero era o usual naqueles tempos.
Para ilustrar o devandito, copiamos algunhas das disposicións que máis reflicten a mentalidade dos tempos en que se escribiron.
No capítulo segundo contéñense as obrigacións dos alumnos, tanto internos como externos, di así:
1°) Os nenos das Escolas, os Gramáticos, os Filósofos e Teólogos concorrerán todos os días aos exercicios literarios ás horas sinaladas, e coa maior puntualidade, á Misa do Seminario, así os días de estudo como os de festa e feriados.
2°) Ao toque de oracións recolleranse ás súas casas e non volverán saír delas ata o día seguinte; non ocorrendo algunha urxencia que o faga preciso e indispensable.
3°) Prohíbeselles rigorosamente todo xogo de naipes; tabas e dados; e só se lles permite que; nos días de festa e feriados; pola tarde; poidan divertirse a xogos lícitos e honestos no Campo do Colexio e non noutra parte.
4°) Védaselles igualmente a entrada en tabernas, fornos, e casas sospeitosas.
5°) Así mesmo, prohíbeselles ter cans de caza; escopetas; pistolas e calquera outro xénero de armas.
Como vemos as preocupacións daqueles tempos eran outras pero vese a preocupación polo ben dos alumnos e os seus bos costumes….
