Autor: admin

No libro que o  P. Esteban Martínez escribiu sobre o Colexio de  Nª  Sª da Antiga dá noticia dunha epidemia que afectou severamente as obras. Cóntanolo así:

“continuaron as obras, a principios de 1598, baixo a dirección de Juan de  Tolosa; pero, poucos meses despois, sufriron outra paralización, talvez debida á escaseza de operarios causada por unha terrible epidemia que, procedente de Francia, estendeuse por España rapidamente, revestindo unha maior gravidade en Santander e Galicia. Desta comunidade de xesuítas morreron seis, entre eles o Reitor,  P. Juan  Sa, e o seu sucesor, o  P. Juan dos  Cobos, “afeccionado e entendido en arquitectura, quen non se contentaba con animar aos traballadores, senón que el mesmo traballaba para que se puidese utilizar o Colexio canto antes. Outros marcharon, despois de resistir algún tempo, quedando, unicamente, durante dous ou tres meses, o  H° Valentín Rodríguez, custodiando a casa e demais bens, en compañía duns cans.”

Así atopamos noticias sobre esta epidemia da que se dixo.

“Partindo do Cantábrico, a peste arrasou Castela entre 1598 e 1602, sendo máis virulenta no norte e o oeste peninsular. Historiadores como  Bennassar e Pérez Moreda subliñaron a súa intensidade, cunha mortalidade media superior ao 60%, así como as súas nefastas consecuencias para o desenvolvemento económico e o equilibrio social das veciñanzas.” (ABC Toledo 03/05/2020)

“«A peste que azoutou Vigo en 1598 só deixou 22 das 800 casas existentes sen infectados» Jorge Lamas, Vigo/ A Voz 04/11/2020

Felipe Aira, historiador de Monforte publicou na Voz de Galicia un artigo respecto diso, titulado -Monforte, pechado a finais do século  XVI pola peste e unha «epidemia de catarro» do que tomamos parte dun documento municipal da época.

«En la villa de Monforte de lemos a catorce dias del mes de julio del nobenta y ocho años, el licenciado Ruy gomez corregidor desta villa dixo que por quanto las puertas de esta villa y los postillos de la cerca en las partes que estan caidas y la puerta de nuevo se hiço en la puente y otras que estan en Santo antonio estan mal hechas y todo tiene necesidad de repararse de nuevo y de cerrarse del todo algunos caminos para guardedela peste y que no entren en estadha villa y suarrabaldo persona ninguna de los pueblos inpcionados».

Esta epidemia foi culpable doutro parón nas obras de Colexio.

J.A.G.

Na biografía do fundador do noso colexio de Monforte, D. Rodrigo de Castro Osorio, atopámonos as seguintes datas sobre a súa carreira eclesiástica:

•          Bispo de Zamora desde 1574 ao 1578
•          Bispo de Cuenca desde 1578 ao 1581,
•          Arcebispo de Sevilla desde desde. 20 de outubro de 1581 ao 20 de setembro de 1600
•          Cardeal o 15 de decembro de 1583, sendo xa Arcebispo de Sevilla, nomeado polo papa Gregorio  XIII.

Ademais, membro do Consello do Reino de España e do Supremo Consello da Inquisición española durante o reinado de Felipe II, que morreu dous anos antes de que morrese o Cardeal en setembro de1600.

Como as obras do colexio comezáronse en 1593, unha sinxela comprobación de datas fainos ver que cando se comeza a edificar o Colexio de  Nª  Sª da Antiga, o seu impulsor Don Rodrigo de castro Osorio era xa cardeal desde facía dez anos, arcebispo desde 12 anos e bispo desde 19 anos.

Estas datas non terían que ser relevantes salvo porque na heráldica do Edificio na que se atopan varios escudos do Cardeal, atopámonos escudos que falan  delas tres etapas da vida eclesiástica do Cardeal.

Así atopamos escudos do cardeal como bispo, co cordón que baixa do capelo con tres borlas a cada lado. Estes escudos son oito, catro están nas pechinas da cúpula levados por anxos, obra de Francisco de Moure, outros dous en granito están no propio presbiterio, un á esquerda sobre o sepulcro do Cardeal e outro á dereita, sobre o cadro de Nª Señora da Antiga tras o que está o sepulcro da súa nai a condesa de Lemos Beatriz de Castro “A Fermosa” (1480 – 1570). Os outros dous escudos, en madeira de nogueira, coroan o retablo de Moure no ático do mesmo, un a dereita e outro á esquerda.

Atopamos outro escudo, esta vez como arcebispo, é dicir con  capelo e cordón de catro  borlas. Áchase no claustro monumental, no pano sur, facendo xogo con outros tres escudos: casa de Alba, en fronte do escudo do Cardeal; Casa de Lemos ao poñente e o escudo da Orde dos PP.  Escolapios a levante.

Xunto a estes, outro magnífico escudo, esta vez cardinalicio, con  capelo e cordón de cinco  borlas que se alza  magníficamente tallado na pedra  granítica da fachada sobre a porta da igrexa e baixo o impoñente escudo do Rey Felipe III, rodeado co  toisón de ouro co seu  vellocino colgante.

Hai moitas preguntas sen responder #ante isto. a que se debe que todos os escudos non sexan os que lle correspondían como cardeal.?  Esa distribución é intencionada? que intención había tras a distribución?

Eu penso que a mensaxe que quixo mandar o Cardeal Rodrigo de Castro é sinxelo e simple e triplo:

•          Para a igrexa son bispo – que é o maior grao da orde sacerdotal- Por iso mesmo os oito escudos episcopais atópanse dentro da igrexa.

•          Para o palacio son arcebispo. O escudo arzobispal atópase no claustro monumental, a zona de vivenda da comunidade relixiosa. Xa que ser Arcebispo non é máis que un nomeamento de tipo administrativo- gerencial, un arcebispo non é máis que “un coordinador de bispos”, pero ser arcebispo non suma nada a ser bispo en canto ao  sacramento da orde.

•          Para o mundo son cardeal. Por iso o único escudo cardinalicio aparece na fachada, no centro, baixo o do rei. É un título  principesco, un Cardeal é un funcionario da Igrexa católica, membro do Colexio Cardinalicio do Vaticano. A súa principal función, consiste en axudar e aconsellar ao Papa nas súas decisións e propósitos a cumprir. O título de Cardeal é imposto só polo Papa e representa unha das máis altas investiduras na igrexa católica apostólica e romana.

A etimoloxía da palabra Cardeal descríbenos perfectamente cal é a súa función, pois provén do latín “Cardo” que significa “Bisagra ou Punto de apoio“. O eixo sobre o cal vira todo o peso….

J.A.G.

No centro da fachada e sobre a porta da igrexa áchase a dedicatoria que pretende explicar a existencia e destino do Colexio de Nª Sª da Antiga. A inscrición reza así:

RODER,  CARD´ DECASTRO  AR
CHEP  HSP_S  TEMPLUM  VIRGI
NIN MAR  COLEG  SOCIET.JES.  IN
M  USZUM  IVVET.  UT  DOTAVIT.

O  P. Esteban no seu magnífico libro sobre o colexio de Nº  Sª da Antiga fai a seguinte tradución:

O Cardeal D. Rodrigo de Castro; Arcebispo de Sevilla, doa á Compañía de Jesús para uso da mocidade amorno e colexio consagrados á Virxe María.

Esta tradución é algo libre e omite algún elemento e engade outros que na dedicatoria non aparecen. Así, o tratamento de “Don” ao Cardeal non parece xustificarse desde a propia inscrición, así como a “consagración” de templo e colexio á Virxe María. Tampouco queda aclarada a abreviatura “ M” do final da terceira liña. Enténdese ademais que polo reducido do espazo e a visibilidade que ha de ter o texto desde a altura da rúa omítanse algunhas partículas e abrevíense palabras, o que ao final acaba provocando a dificultade na interpretación do texto.

Sobre o “Don” é sen dúbida un engadido do P. Esteban xa que non aparece na inscrición nin é habitual antepoñelo ao nome dos cardeais. Igualmente, a idea da “consagración” do templo non parece estar xustificada no texto.

Sobre a “M” ao final da terceira liña, vemos que vai precedida da partícula IN, que traducida por “EN” ábrenos a dúas explicacións:

1. Pode facer referencia a un lugar. Se isto é así, a “M” estaría a representar un lugar e non cabe outra explicación neste caso que facer referencia a “Monforte”.
2. Outra explicación con máis posibilidades explicaría a intención da dedicatoria e teriamos que ver tras a “M” a palabra latina  Memoriam. IN MEMORIAM, isto estaríanos dicindo que a inscrición é unha invitación para lembrar ao Cardeal polo que fixo.

Por tanto, atrévome a suxerir unha nova tradución da devandita dedicatoria, que sen variar moito no esencial do indicado polo P. Esteban creo que se axusta máis á  literalidad desta fermosa inscrición en pedra. Sería así:

En latín:

R0DERICUS CARDINAL DE CASTRO, ARCHIEPISCOPUS  HISPALENSIS,  TEMPLUM  VIRGINI  MARIAE  COLEGIUM  SOCIETATIS  JESUS IN MEMORIAM  USUM  IUVENTUTEM  UT  DOTAVIT

A primeira opción máis probable e entendible

En memoria de Rodrigo, Cardeal de Castro, Arcebispo de Sevilla, que doou á Compañía de Jesús o Templo da Virxe María e o Colexio para uso da mocidade.

A segunda opción, menos probable, sería

Rodrigo, Cardeal de Castro, Arcebispo de Sevilla, que doou á Compañía de Jesús en Monforte o Templo da Virxe María e o Colexio para uso da mocidade.

XOVES SANTO

· 19:00 h Celebración da Cea do Señor
· 20:00 h Hora Santa

VENRES SANTO

· 19:00 h Santos Oficios
· 20:00 h Viacrucis

SABADO SANTO

A celebración da Vixilia Pascual será en Santa María da Regoa. Na Igrexa do Colexio dos escolapios non haberá Vixilia Pascual.

DOMINGO DE PASCUA

· 11:00 h Celebración da Santa Misa de Pascua
· 12:00 h Celebración da Santa Misa de Pascua

No Colexio dos PP.  Escolapios, podemos ver varios escudos do cardeal Rodrigo de castro. Algúns deles son diferentes, polo número de borlas na liña final da rede que aparecen no mesmo.

Isto débese a dúas razóns

1ª Cando labran un escudo o cardeal aínda non o era e entón poden aparecer tres ou catro borlas.

2º Que o canteiro non atopase espazo suficiente para tallar as cinco borlas na pedra e talla de forma que unha ou dúas queden ocultas tras o escudo, como é no caso dos escudos que ven no noso edificio

O número de borlas identifica a dignidade eclesiástica do escudo en cuestión dándonos noticia de se se trata dun sacerdote, ou un bispo ou un cardeal…. Consulta a seguinte ligazón e terás suficiente información para entender os escudos do noso colexio.

Durante a semana Santa de 2021 e mentres duren as restricións establecidas polo COVID-19 as visitas serán en grupos reducidos manténdose os horarios de visita desde o sábado 27 de marzo ao abril ao 5 de abril co seguinte horario.

• Mañás dúas sesións…..: 11:00 e 12:45

• Tardes dúas sesións…..: 17:15 e 18:30

Rógase asegurar e concertar a súa visita a través da oficina de Turismo de Monforte de Lemos: Tlfno: +34 982404715

Dirixímosvos mediante a ligazón de TVG a un vídeo de 1991 que con motivo da exposición Galicia non Tempo elaborou a Televisión de Galicia. Esperamos que vos guste.

Francisco de Moure | Series e programas da TVG | CRTVG

Con motivo da próxima intervención de Patrimonio da Xunta na bóveda do presbiterio da nosa Igrexa de  Nª  Sª da Antiga hoxe visitounos o Conselleiro de Cultura D. Román Rodríguez González, acompañado doutras autoridades da Xunta e do Concello de Monforte de Lemos así como do  P. Javier Agudo Xerente da Fundación, e de D. Pablo Blanco e D. Jorge Valcárcel Director e Xerente do Colexio, respectivamente.

Don Manuel Freire, arquitecto encargado do proxecto de restauración, explicou con detalle os puntos de intervención e as cautelas que han de terse para a feliz culminación da obra que comezarei en breve.

Hoxe 12 de marzo de 2021, aparece publicado no DOGA o decreto que oficializa a declaración como ben de interese cultural do Colexio da Compañía de Monforte de Lemos, completando un proceso que comezou no 2016. Ese ano, a fundación Colexio A nosa Señora da Antiga presentou ao Goberno galego unha solicitude para que se incoase un expediente de declaración como BIC do edificio histórico.

O Consello da Xunta aprobará hoxe 25 de febreiro o decreto que confire a  categoría de BIC ao edificio. Efectivamente a Xunta aprobará hoxe o decreto que  oficializará a declaración como ben de interese cultural (BIC) do Colexio da Compañía de Monforte, categoría que foi solicitada pola Fundación Colexio  Nª  Sª da Antiga en 2016.

Tras a petición, a Dirección  Xeral de Patrimonio Cultural iniciou a elaboración dun  informe específico e consultou sobre o particular, o parecer dos seus órganos asesores e consultivos.

Xa en 2019 incoouse o expediente solicitado pola  FCNSdlA e iniciáronse os trámites á vez que se ampliaron de forma provisional as medidas de protección establecidas para os monumentos con categoría de BIC.

O expediente foi avalado por un informe da Real Academia Galega de Belas Artes e outro do Consello da Cultura Galega que propuxo unha serie de melloras a tomar en consideración para dar unha maior solidez á declaración que hoxe se materializa.