Á luz do traballo titulado: “A vila de Monforte á luz do Catastro de Enseada (Parte I) “Un exemplo de capital dun Estado señorial”” de Rosa Mª Guntiñas Rodríguez, e concretamente, no referente ao Colexio do Cardeal dáse noticia dos primeiros documentos que datan de xaneiro de 1592 e fan referencia a cinco vendas de terreos ( viñas, hortas, “ leiras” ou leiras) de particulares (un prateiro, un xastre do “Arrabalde” e un veciño de “ Remberde”) e dunhas casas de Francisco Díaz e Francisco Rodríguez, que lles habían aforado o mosteiro de S. Vicente do Piñeiro pero que “o conde de Lemos (…) en nome de devandito señor Cardeal pediunos vendámoslle e o mosteiro accedeu para edificar un Colexio da Compañía de Jesús (…) na ponte de S. Lázaro (…) onde se vai a ler gramática”.
Documentos que poñen de relevo, unha vez máis, que o mosteiro de S. Vicente do Piñeiro facilitaría, como fará no caso do Convento das Clarisas, a construción do Colexio. Compras que se complementan en febreiro de 1593 cunha doazón dun terreo por parte do Concello para que o Colexio “tivese na fachada e diante praza” 190 fundándose en xullo do mesmo ano o Colexio “cuxa advocación ha de ser (…) Nosa Señora da Antiga” 191 o que parece contradicir o recolleito na Relación condal de 1741.
